چطور منابع پایان نامه را بخوانیم

 

چگونه باید منابع پایان نامه را مطالعه کنید؟ برای انجام سریعتر پایان نامه چگونه باید منابع را مطالعه نمود ؟ وقتی قرار است منابع تحقیق مان را مطالعه کنیم، ضروری است یک الگوی استاندارد مطالعه را به کار بگیریم تا بعدا مجبور نشویم دوباره و دوباره به همان منبع مراجعه کنیم. این الگو چیست و چطور باید از تکنیک های مطالعه برای کارمان بهره بگیریم؟

مطالعات پژوهشی نیازمند مجموعه ای از تکنیک های خاص است که اعمال این تکنیک ها، به سرعت عمل ما در جریان کار کمک زیادی می کند. در ادامه به مهم ترین آنها اشاره می کنیم:
قاعدتاً اطلاعات و ادبیات و پیشینه تحقیق، بعد از جمع آوری حجم بزرگی خواهد شد. ما اطلاعات فراوانی را گردآوری کرده ایم و اگر قرار باشد همه اینها را واقعاً از ابتدا تا انتها بخوانیم و خیلی دقیق بررسی و مطالعه و فیش برداری کنیم، زمان بسیار طولانی را از ما خواهد گرفت. پس چه کار باید بکنیم؟
تندخوانی کنید
در این موارد، ضرورت دارد که از روش های تند خوانی یا Scanning استفاده کنیم. فرض کنید یک مقاله ای را یافتیم که احساس می کنیم مرتبط با موضوع کارمان است. اولین کار مراجعه به عنوان است، آن را می خوانیم، وقتی احساس کردیم این عنوان و موضوع مطرح شده در آن با موضوع کار ما همخوانی دارد، یک گام پیش می گذاریم و به سراغ چکیده می رویم. چکیده اطلاعات دقیق تری از محتوای آن مقاله را به ما می دهد. چکیده می گوید که آن مقاله چه مسأله ای را دنبال می کند و هدف، ابزار، روش و یافته های آن چه بوده است؟ بنابراین ما با خواندن چکیده میزان ارتباط آن منبع با کاری که می خواهیم انجام دهیم را به راحتی می فهمیم. اگر چنانچه محتوای چکیده با موضوع مان ارتباط داشت در آن صورت ادامه می دهیم، و اگر نداشت در همان زمان کنار می گذاریم. زیرا مطمئنا اگر چکیده یک مقاله یا پژوهش به کارمان مرتبط نباشد، قطعا محتوای آن متن نیز ارتباط نخواهد داشت. پس دلیلی ندارد ما آن منبع را مطالعه کنیم. به این ترتیب یک سری از منابع که عنوان یا چکیده آنها ربطی به کارمان نداشته است را در همین ابتدای کار کنار می گذاریم. چون در چارچوب برنامه کاری ما نمی گنجد.
تا آنجا بخوانید که به موضوع تان ارتباط دارد، نه بیشتر!
اما چنانچه چکیده را مطالعه کردیم و احساس کردیم که مرتبط است، در آن صورت اولین کاری که می کنیم، انجام یک اسکن سریع و تندخوانی از محتوای مقاله است. در این فرایند لازم است مباحث مقدماتی و بیان مسأله و اهداف پژوهش، و نیز روش تحلیل، نوع تجزیه و تحلیل یافته ها و نتیجه را خیلی سریع مرور کنیم. حتی در این مرحله هم ممکن است بخش هایی از مقاله را پیدا کنیم که بیشتر با کارمان همخوانی دارد و یا بخش هایی که ارتباط ندارد.
در یک مطالعه دقیق تحقیقاتی باید این توانایی را داشته باشیم که وقتی ۱۰ صفحه مقاله پیش رویمان را با یک تندخوانی سریع مطالعه کردیم، به این جمع بندی برسیم که مثلاً فقط سه صفحه از این مقاله مرتبط با کارمان است، که در این حالت این صفحات را باید استخراج کنیم و باقی مقاله را که به کارمان نمی آید کنار بگذاریم.
یک بار بخوانید، اما به شرطی که مفهوم را دقیقا بگیرید
به این ترتیب، مجموعه ای از مطالب را خواهیم داشت که مستقیما به کار ما مرتبط اند. این مطالب را باید بسیار دقیق و چند باره مطالعه کنیم. وقتی این بخش ها را مطالعه می کنیم، ضروری است به صورتی مطالعه کنیم که محتوا و ایده آن مطلب را کاملاً دریابیم، آن را هضم کنیم، سپس بتوانیم آن ایده را بازیابی یا بازنگاری کنیم.
حاشیه نویسی را فراموش نکنید
معمولاً محققان حرفه ای در حاشیه منابع، شرح مختصری از کلید و مغز مطلب را در قالب چند جمله می نویسند تا بعداً در صورت مراجعه به آن منبع بدانند کدام بخش این منبع مورد نیاز است و چه مطلبی را بیان می کند. این حاشیه نویسی ها، در کار شما بسیار موثر است.
از فیش های تحقیقاتی استفاده کنید
در عین حال ممکن است شما به این جمع بندی برسید که بخشی از یک منبع به عنوان یک فاکت و نمونه تحقیقی را لازم است «به صورت مستقیم» در پژوهش تان بیاورید. در این صورت باید فیش برداری کنید؛ یعنی صفحات یادداشت مشخصی که دارای تاریخ، موضوع بندی، و عنوان هستند را به عنوان فیش، مورد استفاده قرار دهید. آن بخش خاص از مقاله را که مورد استفاده است در آن فیش وارد می کنیم. وقتی که منابع را مطالعه کردیم و مجموعه فیش های مستقیم یا غیر مستقیم را گرد آوری کردیم، مجموع یادداشت هایی که استخراج شده را دسته بندی، موضوع بندی و مرتب می کنیم تا در حین نگارش گزارش تحقیق مان، از آنها استفاده نماییم.
بنابراین خواندن منابع اطلاعاتی خود یک مهارت و تکنیک است. و اینکه چطور بتوانیم منابع اطلاعاتی مان را مطالعه کنیم و ایده ها و مطالب مورد نیاز را از آن استخراج کنیم در سرعت عمل کار ما بسیار موثر است.